Sanaysay at Ang Mga Uri Nito

 

Sanaysay

Sinasabing ang sanaysay bilang akdang pampanitikan ay huling nakakita ng liwanag sa larangan ng panitikan. Ang sanaysay ay naglalahad ng pananaw at opinyon ng sumulat tungkol sa tiyak na paksa.

Uri ng Sanaysay

Sa pangkalahatan, dalawa ang uri ng sanaysay- 

1) ang pormal o impersonal na sanaysay 

Ang sanaysay na palana na tinatawag din na impersonal ay naghahatid ng mahahalagang kaisipan o kaalaman sa ng makaagham at lohikal na pagsasaayos ng mga materyales tungo sa ikalilinaw ng pinakapiling paksang tinatalakay. Tinuturing din maanyo sapagkat pinag-aaralan ng maingat ang piniling pananalita kaya mabigat basahin. Pampanitikan din ito dahil makahulugan, matalinhaga, at matayutay ang mga pangugusap. Mapitagan ang tono dahil bukod sa ikatlong panauhan ang pananaw ay obhektibo o di kumikiling sa damdamin ng may-akda. Ang tono nito ay seryoso, pang-intelektuwal, at walang halong pagbibiro.

Isang uri ng pormal na sanaysay ay ang editoryal ng isang pahayagan. Isa itong sanaysay na may opinyon tungkol sa mga maiinit na mga balita. Bagama't may opinyon, ito ay hindi ginagamitan ng unang panauhan sa paglalahad. 

Halaw sa https://tl.wikipedia.org/wiki/Sanaysay 

 (2) ang di-pormal o personal na sanaysay.  

Ang sanaysay na di-palana na tinatawag din na personal o palagayan ay mapang-aliw, nagbibigay-lugod sa pamamagitan ng pagtatalakay sa mga paksang karaniwan, pang araw-araw at personal. Idinidiin dito ang mga bagay-bagay, mga karanasan, at mga isyung bukod sa nababakas ang personalidad ng may-akda ay maaring makiramay o maging sangkot ang mambabasa sa kanyang pananalita at parang nakikipag-usap lamang ang may-akda sa isang kaibigan, kaya magaan at madaling maintindihan. Personal din ang tawag sa uring ito dahil palakaibigan ang tono nito dahil ang pangunahing gamit ay unang panauhan. Subhektibo ito sapagkat pumapanig sa damdamin at paniniwala ng may-akda ang pananaw.

Halaw sa https://tl.wikipedia.org/wiki/Sanaysay 

 

Mga Tiyak na Uri ng Sanaysay

May 12 natatanging uri ng sanaysay: 

(1) pasalaysay 

(2) naglalarawan, 

(3) mapagdili-dili, 

(4) kritikal o mapanuri 

(5) didaktiko o nangangaral, 

(6) nagpapaalala, 

(7) editoryal, 

(8) maka- siyentipiko o makaagham, 

(9) sosyo-politikal, 

(10) sanaysay na pangkalikasan, 

at (11) sanaysay na bumabalangkas sa isang tauhan.

Nagkaroon ka na ng mga kaalaman tungkol sa sanaysay bilang isa sa mga akdang pampanitikan. Handa ka na upang pag-aralan ang mga elemento na nagpapabuti sa kabuuan ng pagsulat ng sanaysay - ang pagtukoy sa pangunahin at mga pantulong na kaisipan.

Bilang mambabasa, malaki ang maitutulong sa iyo ng mga kasanayang matatamo sa pagtukoy ng pangunahin at mga pantulong na kaisipan sapagkat sa ganitong paraan matitiyak kong mauunawaan mo ang layunin ng sumulat. Maaaring mapatunayan mo rin na ang pagbabasa ay isang gawaing interaktibo.